van Baarda’s voor 1915
Petrus Johannes en Johannes Anthonij van Baarda
Petrus Johannes 08-12-1744 23-05-1821
Petrus Johannes is het zesde kind van Pieter Johannes en Johanna van Munster. Vader Pieter is kunstdraaier.
In 1750 overlijdt moeder Johanna. Een jaar later, december 1751, komt ook zijn vader te overlijden. Na zijn dood blijkt de boedel “insolvent”. Droevig detail is dat een half jaar eerder opa Pieter Jans is overleden. Ook hij liet een forse schuld na als gevolg van speculaties in onroerend goed.
Er blijven 5 wezen achter, 3 meisjes en twee jongens: Petrus Johannes en zijn broer Johannes Antoni.
De jongens worden geplaatst in het weeshuis van de Fundatie van Renswoude. Petrus Johannes wordt hier opgeleid tot instrumentmaker. Hij leert ook het vak van spiegelmaker. In 1769 wordt hij op kosten van de Fundatie uitgezonden naar Parijs. Tijdens zijn verblijf in dit weeshuis krijgt hij van de regenten als prijs een boek over natuurkunde. Dit boek bevindt zich in het gemeente archief van den Haag.
In 1950 verschijnt een boekje, “Bijdrage tot de geschiedenis der instrumentmakerskunst in de noordelijke Nederlanden tot omstreeks 1840” van de hand van dr. Maria Rooseboom, medewerker van het Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurwetenschappen in Leiden, beter bekend als het museum Boerhave. Op pagina 27 vinden we het volgende:
Baarda, Johannes (van); ‘s-Gravenhage
* 4 Juni 1742, Mr horlogemaker en instrumentmaker. Van 1768 tot 1810 komt zijn naam elk jaar voor in de rekeningen van de Stichting van Renswoude voor onderhoud van klokken en levering en reparatie van instrumenten. In 1776 was hij hoofdman van het horlogemakersgilde. Van een familiebetrekking met P.J. van Baarda is ons niets gebleken.
Baarda, Petrus Johannes van; ’s Gravenhage
Ged. vermoedelijk 7 juni 1741 als zoon van Pieter Johannes van Baarda en Johanna van Munster. In 1758 werd hij opgenomen als kwekeling in de Stichting van Renswoude te ’s Gravenhage. In 1761 werd hij uitbesteed bij de kabinetwerker Hoogendoorn, in 1765 bij Nicolas de Beefe en in 1767 bij de “konstwerker en instrumentmaker” Henry Dawans. Na hier enige jaren te hebben gewerkt zette hij zijn leertijd voort te Parijs, waar hij o.a. het polijsten van spiegels leerde. Na zijn terugkeer in 1772 vestigde hij zich te ’s Gravenhage als instrumentmaker. In 1773 trouwde hij met Cornelia Catarina van Meegen, in 1788 voor de tweede maal met Gerritje Hiddinga. Hij had toen vier kinderen in het “armhuis”. Tot 1785 komt zijn naam nog voor als leverancier en reparateur van physische instrumenten van de Fundatie van Renswoude.
De geboorte en doopdata die Rooseboom noemt kloppen niet met onze gegevens. Vermoedelijk haalt zij de twee broers door elkaar.
Onder de knop “oog voor talent” kunt u meer informatie vinden over de Fundatie van Renswoude.
In 2004 bestond de stichting 250 jaar. Ter gelegenheid daarvan werd een boek gepubliceerd waarin de geschiedenis van de Fundatie wordt beschreven ( Nalatenschap als toekomst, door Carin Gaemers). Hier worden Petrus Johannes en Janhannes Anthonius uitgebreid in genoemd. Zie: van Baarda en Renswoude
Een leuk detail is dat Jacob Baert de la Faille, een voorouder van Jaap Baart de la Faille (zie: Baert de la Faille en de fundatie) docent was aan de Haagse Fundatieschool. De beide van Baarda leerlingen hebben dus les van hem gehad.
Petrus Johannes ontvangt van de Regenten van de fundatie een boek als prijs voor zijn prestaties. Dit boek bevindt zich nog in het archief in den Haag. zie: prijs_pj_archiefdenhaag
In 1773 trouwt hij met Cornelia Catharina van Megen. Het echtpaar krijgt 6 kinderen waarvan 1 zoon en 1 dochter de huwbare leeftijd bereiken. Van 1 zoon is de overlijdensdatum onbekend. De enige zoon waar nazaten van bekend zijn is Petrus Johannes geboren 06-02-1774. Dit is de lijn waar alle nog levende van Baarda’s van af stammen.
Ondanks het feit dat Petrus een goed vak heeft geleerd lijkt hem dit financieel geen grote voordelen opgeleverd te hebben. In 1784 sterft op 39 jarige leeftijd zijn vrouw. Twee weken na haar dood wordt het jongste kind, 7 maanden oud, begraven. Na dit overlijden worden de 4 nog levende kinderen in het armenhuis geplaatst.
In 1788 hertrouwt Petrus met Gerritje Hiddinga. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend.
Behalve Petrus Johannes wordt ook zijn broer Johannes Antonij (07-06-1741 06-01-1821) opgenomen in het weeshuis van de Fundatie van Renswoude. Zie aldaar.